Silvan’da asırlardır süren gelenek: Serê Gulanê

İnsan ve doğanın uyanışı olarak nitelendirilen "Serê Gulanê" (1 Mayıs Bahar Bayramı) şenlikleri dolayısıyla Silvan ilçesinde eski yıllara nazaran az sayıda kişi kırlara çıkarak kutlama yaptı.

Haber: İhsan YILMAZ Silvan ilçesinde bin 200 yıllık ’Gülan Bayramı’ her yıl düzenlenen çeşitli etkinliklerle kutlanırken, bu yıl Silvanlı vatandaşlar gülan bayramına ilgi göstermezken, Silvanlılar Eğitim Kültür Yardımlaşma Derneği Gülan Bayramı nedeniyle Silvan turu düzenledi. Her yıl kutlanan bahar bayramı Gülan için az sayıda vatandaş, sabah saatlerinde park ve bahçelere gitti. Silvan İlçesinde bulunan park alanlarına giden aileler yemek yaparken,  salıncakta oynayan çocuklar gönlünce eğlendi. KATILIM DÜŞÜKTÜ Diyarbakır’da faaliyet sürdüren Silvanlılar Eğitim Kültür Yardımlaşma Derneği üyeleri ise Silvan ilçesinde turistik ve tarihi mekanları gezdi. Silvanlılar Dernek Başkanı Yardımcısı Ramazan Dağ, "Eski takvime göre, 1 Mayıs yani (Sere Gülane) biz çocukluğumuzdan beri Silvan’da insanlar pikniğe çıkarlar. Mahalli yöresel yemekler yaparlar, eğlenirler, o gün güzel bir gün olarak kutlanır. Bu gelenek yıllardan beri, rivayetlere göre Mervanilerden bir bayram geleneğidir. Sere Gülane 1 Mayıs olarak kutlanır. Her yıl park alanlarına akın eden vatandaşlar bu yıl yağış ve artan maliyetler yüzünden birçok vatandaş gülan etkinliklerine katılmadı. Her yıl belediye başkanlığı tarafından düzenlenen etkinlikler ise, bu yıl sanırım tasarruf tedbirleri kapsamında belediye de her hangi bir etkinlik düzenlemedi. Bölge genelinde bu Silvan’a has bir bayram, çevre ilçelerde ve Diyarbakır’da böyle bir geleneğe hiç şahit olmadım" dedi. MERVANİ GELENEĞİ Silvanlı Vatandaşlar ise, "Bu coşku bahar bayramı coşkusudur. Silvan’la özdeşleşmiş bir bayramdır. Bununla ilgili çok araştırmalar yapıldı. En son bu geleneğin kökeni Mervanilere dayanıyor. Mervanilerden gelen bir gelenektir. Mervani Devleti’nin oluşumu sırasında o gün sevinç, mutluluk coşkusu olarak kutlanmış. Zengin ve fakirler birlikte yemek yaparak hayvanlar kesilir, pilavlar yapılır. O günün coşkusuna birlikte alanlara çıkarak eğlenceye dönüştürürler. Biz çocuktuk babamız, dedemiz bizlere anlatırlardı. Biz de çocukluğumuzda 1 Mayıs’ı böyle kutlardık. Hatırlıyorum hayvanlar kesilirdi, zenginler çok yemek yapardı, fakirler az yemek yapardı ama birlikte aynı sofraya oturup yemek yerlerdi. Bin senden daha fazla bir gelenek halen Silvan’da sürdürülmektedir. Biz de ailemizle birlikte Sere Gülane’de yani 1 Mayıs’ta gelerek, burada piknik yaparak, tarihi yerleri de ziyaret ediyoruz" ifadelerini kullandı. YEMEKLER HAZIRLANIR, KOMŞULAR BİR ARAYA GELİR Silvan'da herkes bir gün öncesinden başlayarak Serê Gülanê ‘ye hazırlanır. Güzel ve çeşitli yemekler hazırlanarak, komşular bir araya gelip, o günü akşama kadar dışarıda piknik yaparak geçirirler. Silvanlılar o gün Kaniya Navin, Sextê, Zêvetırkê, Malabadi, Qüba Zila, Bêzvanê TOKİ Parkı gibi yakın köylere giderek kutlamalar yaparlar. Şehir sakinlerin büyük bir çoğunluğu piknik alanlarına Serê Gulanê’yi kutlamaya gittiği için o gün Silvan boş bir kent görüntüsüne bürünür. SERÊ GULANÊ HAKKINDA FARKLI RİVAYETLER VAR Serê Gulanê geleneğinin ne zaman ve ne için başladığına dair çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Bunlardan ilki şöyle: 14 Mayıs, Rumi takvime göre 1 Mayıs'a tekabül etmektedir. Yani Bahar bayramıdır. Bu yüzden Tüm Silvanlılar bu günü bayram havasında geçirip eğlenirler. İkinci rivayet ise şöyledir. Bir dönem Silvan'a uzun süreyle hiç yağmur yağmamış. Bunun üzerine insanlar toplu olarak yağmur duasına çıkarlar. Dualar kabul olur ve yağmur yağar, Silvan tekrar eski bereketine kavuşur. O gün bu gündür Serê Gulan halk arasında kutlana gelmiştir. Üçüncü rivayete göre, 14 Mayıs Serê Gulan, Mervani Devleti'nin zafer kazandığı gündür. Bilindiği gibi Silvan yani Meyyafarqin Mervani Devleti'nin başkentlik yapmış. Zaferin kazanılması üzerin kentte yaşayan insanlar, bu zaferi kutlamak için dağlara doğru koşmaya ve eğlenmeye başlar… Dördüncü rivayet ise yine Mervaniler dönemiyle ilgilidir. Mervani Hükümdarı'nın sefere çıktığı bir dönemde, Arap asıllı olan vezirinin oğlu, Silvan sokaklarını gezindiği bir gün, kasıtlı olarak şehir sakinlerinin kapılarının önüne at pisliklerini attırır. Şehir sakinleri bu davranışı hakaret kabul ederek tepki gösterirler. Vezir, halkın tepkisini savaş ilanı olarak kabul eder. İnsanları cezalandırmanın en iyi yolunun onları şehirden çıkarmak olduğunu düşünen Vezir, halkı piknik ve av bahanesiyle şehir dışına çıkarmaya teşvik eder. Şehir dışına piknik için çıkan Silvanlılar, akşam şehre, evlerine dönmek için geldikleri vakit kalenin kapılarının kapatıldığı görülür. Üç gün boyunca şehre alınmayan Silvan halkı, vezirin oluruyla tekrar şehre alınırlar. O günden sonra insanlar o günde toplu olarak piknik alanlarına gitme geleneğini başlatırlar... Beşinci rivayete göre ise Serê Gülan, Bahar mevsiminin son yağmurlarının düştüğü dönemlerdir. Bu yüzden son yağmurlar "gelin" olarak kabul edilir. Bundan dolayı 14 Mayıs günü insanlar gelin olarak kabul etmiş oldukları yağmurları eğlenerek, kutlama yaparak uğurlarlar. Bir sonra ki sene tekrar yağsın diye düğün, şölen tadında kutlanan Serê Gülan ile yağmurlar bir sonraki seneye uğurlanır. Serê Gülan Silvan'da düğün olmaz, çünkü bugün sadece bir düğün yapılır, o da baharın son yağmurunun düğünüdür. Uğursuzluk getirdiğine inanıldığı için Silvan'da Serê Gulana düğünler denk getirilmeme ye çalışılır.